Yabancıların Türkiye'de Şirket Kurması

Hukuki Dayanak

Yabancıların Türkiye’de şirket kurmasının dayanağı 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu'dur. Kanun’un m.3/a-1,2 hükümlerine göre yabancı yatırımcılar tarafından Türkiye’de doğrudan yabancı yatırım yapılması serbesttir ve yabancı yatırımcılar yerli yatırımcılarla eşit muameleye tabidir.

Yabancıların Kurabilecekleri Şirketler

Yabancılar Türkiye’de Türklerin kurabileceği her şirket türünü kurabilir. Bu ifadeden yabancıların Türk Ticaret Kanunu’nda yer alan her türlü şirket türü ve Türk Borçlar Kanunu’nda yer alan adi şirket türlerinden birini kurabileceğini anlamak gerekir. Yabancı kendine en uygun şirket türünü bu kanunlardan belirleyip kurabilir.

Türkiye’de Kurulabilecek Şirket Türleri

• Adi Şirket
• Kolektif Şirket
• Adi Komandit Şirket
• Kooperatif Şirket
• Anonim Şirket
• Limited Şirket
• Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirket

Bu şirket türleri arasında günümüzde en çok tercih edilenler Adi Şirket (şahıs şirketi), Limited Şirket ve Anonim Şirkettir. Diğer şirket türleri artık sadece teorik olarak varlığını sürdürmektedir.

Yabancıların Şahıs Şirketi Kurması

Türkiye’de yabancı gerçek kişilerin çalışma izni olmadan şahıs şirketi kurması mümkün değildir. Ancak 5 yıllık ikamet sonrası çalışma iznine başvurulması durumunda şahıs şirketi kurulabilir. 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun m.7 hükmüne göre bağımsız çalışacak yabancılara, Türkiye’de en az beş yıl kanuni ve kesintisiz olarak ikamet etmiş olmaları koşuluyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca bağımsız çalışma izni verilebilir. Bu izinle birlikte yabancı gerçek kişi serbest meslek sahibi olarak şahıs şirketi kurabilir. Çalışma izni verilmesi uygun bulunan yabancılara, “Bağımsız Çalışma İzni Müracaat Belgesi” verilir. Bu belge ile üç ay içinde şirket kurulum işlemleri başlatılmalıdır. Ancak uygulamada işlemlerin uzun sürmesi nedeniyle yabancıların şahıs şirketi kurması çok yaygın olmayıp avantajlı değildir. Şayet 5 yıldan sonra bir yabancı Türk vatandaşlığına başvurarak çalışma izni almadan Türk vatandaşı olarak kolaylıkla şahıs şirketi kurabilmektedir.

Yabancıların Limited veya Anonim Şirket Kurması

Yabancı gerçek ve tüzel kişiler Türkiye’de şirket kurarken yerli yatırımcılarla aynı kurallara tabidir. Kısaca Kuruluş aşamasında öncelikle şirketin unvanı, faaliyet konusunun kapsamı, merkezi, müdür ve temsilcinin kim olacağı, sermaye ve paylar ve yönetim belirlenmelidir. Ardından mevzuata uygun bir ana sözleşme hazırlanmalıdır. Gerekli diğer belgeler hazırlanır ve ilgili Ticaret Sicil Müdürlüğü’ne başvuru yapılır. Bu noktada şirket sermayesinin %0,04’ü “Rekabet Kurumu Payı” olarak kurumun banka hesabına yatırılmalıdır. Anonim şirketlerde ise nakdi olarak taahhüt edilen payların yüzde 25’i şirket adına açılmış bir banka hesabına yatırılmalıdır.

Ticaret Sicil Müdürlüğü başvurusunun ardından bir eksik bulunmuyorsa tescil işlemi tamamlanır. Şirket ticaret siciline tescil ile birlikte tüzel kişilik kazanır. Tescilden sonra şirketini Türkiye’de ikamet ederek işletmek isteyen yabancı pay sahipleri ve yetkililer için ise çalışma izni almalıdır.

Yabancıların Şirket Kurmasında Aşamalar

TBK’da yer alan adi şirket için ana sözleşme üzerinden sözlü bir mutabakat sağlanması yeterli iken TBK’da yer alan adi şirket dışındaki şirketler için aşağıdaki aşamalar izlenmelidir.

• Şirket esas sözleşmesinin usulüne uygun hazırlanması
• MERSİS üzerinden tutanak ve ana sözleşmenin gönderilmesi
• Evrakların düzenlenmesi ve noterlikçe onaylanması
• Şirketin potansiyel vergi numarası edinmesi
• Sermayenin belirli bir kısmının Rekabet Kurumu banka hesabına yatırılması
• Sermayenin belirli bir kısmının şirket banka hesabına yatırılması ve belgelenmesi
• Tescil işlemleri için Ticaret Sicil Müdürlüğüne başvuru
• Şirket ile ilgili bazı yasal defterlerin tasdik ettirilmesi
• Vergi dairesinden şirket kuruluş bildirisinin talep edilmesi
• İmza sirküleri düzenlenmesi
• Şirketle ilgili bazı dokümanların e-TUYS sistemine aktarılması

Ticaret Sicil Müdürlüğü’ne İlk Başvuruda Gerekli Belgeler

• Şirket sözleşmesi
• Her bir hissedarın pasaport nüshası
• Şirketin mevcut durumu ve imza yetkilileri hakkında faaliyet belgesi
• Tüzel kişi hissedarların kuruluş için onayını gösteren yetkili kurumsal merci kararları
• Tüzel kişi adına hareket edecek gerçek kişinin adı ve görevlendirmeyi içeren karar
• Başvuruyu yetkili TSM ve diğer resmi yetkililer huzurunda takip edecek olan vekillere yetki sağlayan vekâletnamenin noter tasdikli nüshası
• İmza beyannameleri
• Şirket müdürlerinin nüfus cüzdanı suretleri

Ticaret Sicil Müdürlüğü’ne Tescil Başvurusunda Gerekli Belgeler

• Tescil talep dilekçesi
• Kuruluş bildirim formu
• Şirket sözleşmesi
• Rekabet Kurumuna ödeme belgesi
• Şirketin kurucularını temsil etmeye yetkili her bir şahıs için imza beyannameleri
• Kuruluş beyannamesi
• Ticaret Odası tescil formu
• Yönetim kurulunun ortak olmayan üyelerinin yazılı beyanı
• Ödenmiş asgari sermaye mevduatına ilişkin banka dekontu
• Ayni sermaye uzman raporu, taşınmazda takyidat olmadığına dair sicil beyanı, şerhlere ilişkin belge, taşınmaza ilişkin yazılı anlaşmalar

Potansiyel Vergi Numarası Almak

Potansiyel vergi numarası şirketin Türk vatandaşı olmayan ortakları ve Türk vatandaşı olmayan yönetim kurulu üyeleri için gereklidir. İlgili vergi dairesinden alınır. Türkiye’de şirket açmak isteyen yabancıların şirket sermayesinin de yatırılacağı bir banka hesabı açılmalıdır. Kuruluş tescili sonrasında yetkililere imza sirküleri çıkartılır. Muhasebe vekaleti noterden onaylatılır ve ardından potansiyel vergi numarası almak için başvuru yapılır. Bu başvuru vergi dairesine gitmeden interaktif vergi dairesi kullanılarak çevrimiçi de yapılabilmektedir.

Potansiyel Vergi Numarası Başvurusunda Gerekli Belgeler

• Tescil talep dilekçesi
• Ana sözleşmenin aslı
• Şirketin kayıtlı adresi için kira sözleşmesi
• Vekil ile temsil varsa şirket adına vergi dairesine başvuruda bulunma yetkisi veren bir vekaletname

Yabancıların Türkiye’de Şirket Kurmasının Avantajları

• Doğrudan yabancı yatırımların kamulaştırılması veya devletleştirilmesi sınırlandırılmıştır.
• Türkiye’de elde edilen kar ve diğer bazı gelirler yurt dışına serbest şekilde transfer edebilir.
• Olası hukuki uyuşmazlıklarda milli veya uluslararası tahkim ile diğer uyuşmazlık çözüm yollarına başvurulabilir.
• Kurulan şirketlere yabancı personel istihdamı bakımından çalışma izni kolaylığı sağlanır.
• Nakit dışı sermayelerinin tespitinde uluslararası değer kuruluşlarının raporları esas alınır.
• Bazı vergi avantajlarından yararlanılır.
• Türkiye’nin yabancı yatırımcıların haklarını koruyan birçok uluslararası anlaşmaya taraf olması hukuki güvence sağlar.

Dikkat Edilmesi Gerekenler

Öncelikle şirketin KVKK uyumuna, VERBIS kaydına ve ticari elektronik ileti düzenlemesine uyumuna dikkat edilmelidir. Ayrıca yabancıların şirket kurması sürecinde en ufak ayrıntıya dahi önem verilmeli şirket hukuka uygun kurulmalıdır.  Bu noktada sürecin sağlıklı yürütülmesi ve istenilen belgelerin eksiksiz, hatasız edinilmesi için muhakkak bu alanda uzman, tecrübeli avukatlardan hukuki yardım alınmalıdır. Şayet yapılacak bir eksik veya hata zaten uzun olan süreci daha da olumsuz etkileyecektir.

** Bu çalışma, Kula Hukuk Bürosu tarafından müvekkillerini bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Kaynak gösterilmeden kullanıma muvafakatimiz bulunmamaktadır. Görüş ve önerileriniz için [email protected] adresinden bizimle iletişime geçebilirsiniz.